Psychologie achter het beleggen: Cognitive biases

Cognitive biases

In de vorige blog: Psychologie achter het beleggen: Emoties, is de rol van emoties bij het investeren besproken, nu zal daar op worden voortgeborduurd en zal de rol van cognitieve biases worden besproken.

Cognitieve biases zijn systematische denkpatronen en fouten in ons denkproces die afwijken van puur objectieve, rationele besluitvorming. De term cognitive bias is geintroduceerd door Amos Tversky en Daniel Kahneman in 1972, Daniel Kahneman heeft hier ook een boek over geschreven, ‘Thinking fast and slow’. In het boek worden twee denksysteme genintroduceerd: Systeem 1 en Systeem 2. Systeem 1 is snel en intuïtief, terwijl Systeem 2 traag en rationeel is. Het boek illustreert hoe biases voornamelijk Systeem 1 beïnvloeden en biedt inzichten in hoe deze biases ons dagelijks beïnvloeden. Deze biases kunnen leiden tot onjuiste beoordelingen, interpretaties en beslissingen. Ze spelen een belangrijke rol in diverse aspecten van ons leven, waaronder financiële besluitvorming, en kunnen leiden tot irrationeel gedrag en suboptimale resultaten. Het is daarom ook belangrijk om bewust te zijn van de biases, zodat je ze kan herkennen en proberen te vermijden. Dit zal uiteindelijk voor meer rationale, en in theorie dus betere beslissingen zorgen. Hieronder zullen een aantal van de meest relevante cognitive biases met betrekking tot financiele beslissingen worden gegeven:

1. Confirmation Bias

   Confirmation Bias is wanneer je de neiging hebt om informatie te zoeken en te interpreteren op een manier die jouw bestaande overtuigingen en verwachtingen bevestigt. Dit kan leiden tot het negeren van waarschuwingssignalen of relevante informatie die tegen jouw standpunt ingaat bij investeringsbeslissingen. Bijvoorbeeld, als je gelooft in een bedrijf, kun je de neiging hebben om actief op zoek te gaan naar positieve informatie om jouw overtuiging te bevestigen, zelfs als er negatieve informatie beschikbaar is.

2. Recency Bias

   Recency Bias treedt op wanneer je een hoger belang geeft aan recente gebeurtenissen of informatie. Dit kan ertoe leiden dat je te sterk reageert op korte-termijnmarktvolatiliteit en trends bij je investeringsbeslissingen. Bijvoorbeeld, als je merkt dat een specifieke markttrend recent sterk is gestegen, zou je impulsief kunnen besluiten om mee te doen zonder voldoende aandacht te besteden aan langetermijnfundamenten.
   

3. Familiarity Bias

   Familiarity Bias verwijst naar het fenomeen waarbij mensen de neiging hebben om te vertrouwen op bekende informatie. Dit betekent dat je de voorkeur geeft aan ideeën, concepten en investeringen waar je al vertrouwd mee bent. Je voelt je vaak comfortabeler met investeringen in bedrijven of sectoren die je kent, wat kan leiden tot een gebrek aan diversificatie in je portefeuille.

4. Loss Aversion

   Loss Aversion houdt in dat mensen het vermijden van verlies sterker waarderen dan het behalen van winst. Dit kan leiden tot terughoudendheid om verlies te nemen bij je investeringen, zelfs als het op lange termijn de verstandige keuze is. Je kunt vasthouden aan beleggingen die niet rendabel zijn, wat tot nog grotere verliezen kan leiden.

5. Overconfidence bias

   Overconfidence betekent dat je te zelfverzekerd bent in je eigen vaardigheden en voorspellingsvermogen. Dit kan leiden tot te grote risico’s en ondoordachte investeringsbeslissingen, omdat je gelooft dat je de markt kunt verslaan.

6. Self-Serving Bias

   Self-Serving Bias houdt in dat mensen geneigd zijn om positieve resultaten aan hun eigen vaardigheid toe te schrijven en negatieve resultaten aan externe factoren. Dit betekent dat je je eigen succes toeschrijft aan je bekwaamheid, wat leidt tot onrealistische verwachtingen en mogelijk gevaarlijke risico’s bij je investeringen.

7. Anchoring

   Anchoring treedt op wanneer mensen vasthouden aan bepaalde prijspunten of eerdere waarderingen. Dit kan leiden tot verkeerde inschattingen van de waarde van activa bij je investeringsbeslissingen. Bijvoorbeeld, als je een aandeel hebt gekocht voor een bepaalde prijs, kun je blijven vasthouden aan die prijs als maatstaaf (anchor), zelfs als de hele markt is gestegen. Dit kan er voor zorgen dat je niet wil bijkopen op de huidige prijs, terwijl dit misschien wel de juiste lange termijn beslissing is.

8. FOMO (Fear of Missing Out) / Kuddegedrag:

   FOMO of Kuddegedrag verwijst naar de druk om deel te nemen aan populaire trends of beleggingen, zelfs als de fundamentele waarde niet rechtvaardigt. Dit kan leiden tot het volgen van de kudde en het investeren in overgewaardeerde activa, omdat je bang bent iets te missen. Bijvoorbeeld, je zou kunnen besluiten om in een bepaalde cryptocurrency te investeren alleen omdat iedereen het maar doet, zonder grondig onderzoek te doen.

9. Endowment Effect

   Het Endowment Effect verwijst naar het fenomeen waarbij mensen een hogere waarde toekennen aan activa die ze al bezitten in vergelijking met vergelijkbare activa die ze niet bezitten. Dit kan leiden tot overwaardering van beleggingen in je eigen portefeuille. Zo zou je bijvoorbeeld  kunnen blijven  vasthouden aan een specifiek aandelen omdat je er al in geïnvesteerd hebt, zelfs als het objectief gezien niet de beste keuze is of als er betere alternatieven zijn.

Conclusie

Nu zowel de invloed van emoties als cognitieve biases op beleggingsbeslissingen zijn besproken, is het duidelijk dat deze factoren een aanzienlijke impact kunnen hebben op ons vermogen om rationeel te handelen. Emoties zoals angst, hebzucht, en frustratie kunnen ons ertoe brengen impulsieve beslissingen te nemen, terwijl cognitieve biases ons denkproces beïnvloeden. 

Niemand is natuurlijk volledig imuun tegen deze valkuilen.  Echter, zijn er een paar stappen die je kan nemen om je te proberen te verdedigen tegen deze psychologische invloeden. Zelfbewustzijn is de eerste stap in dit proces. Door je emoties en biases te herkennen en erkennen, kun je deze proberen te vermijden. Verder kan je grondige analyses uitvoeren en actief zoeken naar tegenargumenten, zodat je echt beslissingen maakt gebaseerd op feiten en niet op emoties. Hierbij kan het ook helpen om een duidelijk beleggingsplan te hebben en een gediversifieert portfolio aan te houden.

Daarnaast is het cruciaal om jezelf voortdurend te informeren en op de hoogte te blijven van de laatste ontwikkelingen in de financiële markten. Kennis is macht, en door goed geïnformeerd te zijn, kun je betere beslissingen nemen en de invloed van irrationele gedachten verminderen. Als laatste is het een goed idee om op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen van de markt. En hoewel het volledig vermijden van emoties en cognitive biases bijna onmogelijk is, kunnen deze maatregelen toch helpen met het maken van rationelere en dus betere beslissingen.