Hoe houden centrale banken de inflatie rond de 2%?

In ons vorige blog Waarom bestaat inflatie en blijven prijzen niet gewoon gelijk? bespraken we waarom centrale banken streven naar een inflatiedoel van 2%. Dit doel helpt om een stabiele en groeiende economie te behouden, terwijl het risico op deflatie wordt geminimaliseerd. Maar hoe zorgen centrale banken ervoor dat de inflatie rond de 2% blijft? In deze blog gaan we dieper in op de instrumenten en strategieën die centrale banken gebruiken om dit te bereiken.

Instrumenten van Centrale Banken

1. Rentetarieven Aanpassen

Wat is het? 

Rentetarieven zijn de kosten van het lenen van geld. Centrale banken, zoals de Europese Centrale Bank (ECB) en de Federal Reserve, kunnen de rente verhogen of verlagen om de inflatie te beïnvloeden.

Hoe werkt het?

     Rente Verlagen: Als de inflatie te laag is, kunnen centrale banken de rente verlagen. Dit werkt als volgt:

1. Goedkoper Lenen: Lagere rentetarieven maken het goedkoper voor commerciële banken om geld te lenen van de centrale bank.
2. Lagere Rente voor Consumenten en Bedrijven: Commerciële banken verlagen vervolgens hun rentetarieven op leningen en hypotheken, omdat hun eigen leenkosten lager zijn.
3. Meer Uitgaven en Investeringen: Goedkopere leningen moedigen consumenten aan om geld te lenen voor grote aankopen zoals huizen en auto’s. Bedrijven worden ook aangemoedigd om te investeren in uitbreiding en nieuwe projecten.
4. Hogere Vraag en Prijzen: Deze toename in uitgaven en investeringen verhoogt de vraag naar goederen en diensten, wat leidt tot hogere prijzen en dus een hogere inflatie.
   
   Rente Verhogen: Als de inflatie te hoog is, kunnen centrale banken de rente verhogen. Dit werkt als volgt:

1. Duurder Lenen: Hogere rentetarieven maken het duurder voor commerciële banken om geld te lenen van de centrale bank.
2. Hogere Rente voor Consumenten en Bedrijven: Commerciële banken verhogen vervolgens hun rentetarieven op leningen en hypotheken, omdat hun eigen leenkosten hoger zijn.
3. Minder Uitgaven en Investeringen: Duurdere leningen ontmoedigen consumenten om geld te lenen voor grote aankopen. Bedrijven worden ook voorzichtiger met investeringen vanwege de hogere financieringskosten.
4. Lagere Vraag en Prijzen: Deze afname in uitgaven en investeringen verlaagt de vraag naar goederen en diensten, wat leidt tot lagere prijzen en dus een lagere inflatie.

2. Quantitative Easing (QE)

Wat is het?

Quantitative easing is een manier waarop centrale banken, zoals de Europese Centrale Bank (ECB) en de Federal Reserve in de Verenigde Staten, geld in de economie pompen door financiële activa op te kopen, zoals staatsobligaties en andere soorten schuldpapieren.

Hoe Werkt Het?

1. Aankoop van Activa:
   
   • De centrale bank besluit grote hoeveelheden financiële activa (meestal staatsobligaties) van commerciële banken en andere financiële instellingen te kopen. Dit doen ze met ‘nieuw’ geld, geld dat ze digitaal hebben gecreëerd en dus eerst nog niet in omloop was. Letterlijk geld bijprinten dus, maar dan digitaal.
   • Dit vergroot de hoeveelheid geld in het financiële systeem.
2. Verhogen van Bankreserves:
   • Wanneer de centrale bank deze activa koopt, betaalt zij daarvoor door simpelweg de rekeningen van de commerciële banken bij de centrale bank te crediteren.
   • Dit betekent dat commerciële banken meer geld hebben om uit te lenen.
3. Verlaging van Langetermijnrentes:
   • Door de vraag naar staatsobligaties te verhogen, stijgen hun prijzen, en dalen de rendementen (rentes) ervan.
   • Lagere langetermijnrentes maken het goedkoper voor bedrijven en consumenten om geld te lenen voor investeringen en aankopen, zoals huizen en fabrieken.
4. Stimuleren van Uitgaven en Investeringen:
   • Goedkopere leningen moedigen bedrijven aan om te investeren in nieuwe projecten en consumenten om grote aankopen te doen.
   • Dit verhoogt de economische activiteit en kan helpen om de inflatie op een gewenst niveau te brengen.

3. Quantitative Tightening (QT)

Wat is het? 

Quantitative tightening is het tegenovergestelde van quantitative easing. Het is een manier waarop centrale banken geld uit de economie halen door financiële activa te verkopen, zoals staatsobligaties en andere soorten schuldpapieren. Dit gebeurt om de economie af te koelen of om de inflatie onder controle te houden.

Hoe Werkt Het?

1. Verkoop van Activa:

• • De centrale bank besluit grote hoeveelheden financiële activa (meestal staatsobligaties) te verkopen aan commerciële banken en andere financiële instellingen. Dit gebeurt door het verkopen van activa die eerder waren gekocht tijdens een periode van quantitative easing.
  • De verkoop van deze activa vermindert de hoeveelheid geld in het financiële systeem. Hierbij wordt bestaand geld uit de economie gehaald.

2. Verlagen van Bankreserves:

• • Wanneer de centrale bank activa verkoopt, ontvangen de centrale banken betaling van commerciële banken. De betalingen worden door de centrale bank van de rekeningen van commerciële banken bij de centrale bank afgeschreven.
  • Dit betekent dat de commerciële banken minder geld hebben om uit te lenen, omdat hun bankreserves zijn verlaagd.

3. Verhoging van Langetermijnrentes:

• • Door de vraag naar staatsobligaties te verlagen, dalen hun prijzen, en stijgen de rendementen (rentes) ervan.
  • Hogere langetermijnrentes maken het duurder voor bedrijven en consumenten om geld te lenen voor investeringen en aankopen, zoals huizen en fabrieken.

4. Vertraging van Uitgaven en Investeringen:

• • Duurdere leningen ontmoedigen bedrijven om te investeren in nieuwe projecten en consumenten om grote aankopen te doen.
  • Dit verlaagt de economische activiteit en kan helpen om de inflatie te verminderen of onder controle te houden.

4. Communicatie en Verwachtingen

Wat is het? 

Centrale banken communiceren regelmatig met het publiek en de markten over hun beleid en verwachtingen voor de toekomst.

Hoe werkt het?

• Guidance: Door aan te geven wat ze van plan zijn te doen met de rente en andere beleidsmaatregelen, kunnen centrale banken de verwachtingen van consumenten en bedrijven sturen. Als mensen verwachten dat de inflatie zal stijgen, zullen ze eerder geneigd zijn om nu te kopen in plaats van later, wat de huidige vraag en inflatie kan verhogen.
• Transparantie: Duidelijke communicatie helpt om vertrouwen in de economie te behouden, wat belangrijk is voor stabiele inflatie.

Conclusie

Centrale banken spelen een essentiële rol in het beheersen van de inflatie. Door het aanpassen van rentetarieven, het toepassen van quantitative easing of tightening, en door duidelijke communicatie, streven ze ernaar om de inflatie rond de 2% te houden. Dit doel helpt om een stabiele en gezonde economie te behouden, waarbij zowel consumenten als bedrijven vertrouwen hebben in de toekomst.